Një video e shpërndarë gjerësisht në rrjetet sociale gjatë ditëve të fundit ka shkaktuar një stuhi reagimesh dhe ka ndezur një debat të thellë publik mbi etikën dhe ndjeshmërinë kulturore në interpretimin e këngëve me vlera historike dhe patriotike.
Në qendër të kësaj polemike ndodhet një performancë e këngëtares së re Egli Tako, e cila interpretoi këngën ikonike “Mora fjalë” të artistes së mirënjohur Shkurte Fejza, në një ambient nate – një klub – që për shumëkënd nuk përputhej as me tematikën, as me simbolikën e këngës.
Pamjet e videos tregojnë Egli Takon duke kënduar këtë këngë të fuqishme, që lidhet ngushtë me ndjenjat patriotike dhe sakrificat e popullit shqiptar, ndërkohë që është e veshur në një mënyrë të cilës shumë përdorues të rrjeteve sociale i janë referuar si “e papërshtatshme” dhe “fyese” për natyrën solemne të këngës.
Kritikat nuk kanë vonuar, me komente që shkojnë nga zhgënjimi e deri te akuzat për “shpërfytyrim të vlerave kombëtare”.
Në mesin e zërave të fuqishëm që reaguan ndaj kësaj performance ishte këngëtarja e njohur dhe e dashur për publikun, Albina Kelmendi, e cila nuk i fshehu emocionet dhe indinjatën e saj të thellë. Ajo ripostoi videon në llogaritë e saj personale në rrjete sociale, duke shprehur publikisht revoltën me fjalët:
“M’falni edhe mu që po e bëj share. Uroj që kjo të jetë një montazh i keq!”
Reagimi i Albinës erdhi si një përgjigje e sinqertë, e drejtpërdrejtë dhe e ndjerë, që pasqyroi edhe shqetësimin e shumë shqiptarëve të cilët ndjejnë se vlerat e trashëgimisë kulturore dhe historike po banalizohen në emër të komercializmit dhe vëmendjes në rrjete sociale.
Videoja, e cila përshoqërohej edhe me një përshkrim sarkastik që lexonte: “Adem Jashari dhe Shkurte Fejza, na falni. Na falni që një këngë kaq e madhe për ne, bastardohet duke e kënduar në brekë”, u bë shkas për një mori reagimesh, mes të cilave pati edhe shumë komente që kërkonin më shumë kujdes dhe përgjegjësi nga artistët e rinj, sidomos kur prekin këngë që janë pjesë e memories kolektive dhe e identitetit tonë kombëtar.
Kënga “Mora fjalë”, e interpretuar për herë të parë nga Shkurte Fejza – një figurë e respektuar e muzikës patriotike dhe popullore shqiptare – përfaqëson më shumë se një melodi të bukur. Ajo është simbol i qëndresës, i dhimbjes, por edhe i krenarisë së një populli që ka kaluar shumë përpjekje në historinë e tij.
Kjo këngë është kënduar në tubime kombëtare, përkujtimore dhe aktivitete patriotike, duke qenë gjithnjë një thirrje për kujtesën kolektive dhe respektin ndaj atyre që kanë dhënë jetën për lirinë e vendit.
Ndaj, për shumë vetë, ideja që ajo të këndohet në një ambient nate, me drita vezulluese dhe veshje që s’mund të përshkruhen ndryshe veçse si provokuese, është perceptuar si një fyerje ndaj vlerave që kjo këngë përfaqëson.
Shumë komentues i quajtën këto veprime “të pamatura”, “pa përmbajtje emocionale”, dhe një formë “komercializimi të ndjenjave patriotike”.
Albina Kelmendi, e cila vetë është rritur në një familje artistësh me rrënjë të thella në muzikën popullore dhe patriotike, ka qenë gjithmonë një zë që i jep rëndësi autenticitetit dhe respektit ndaj trashëgimisë sonë kulturore.
Reagimi i saj nuk është parë thjesht si një shprehje zemërimi, por edhe si një thirrje për ndërgjegjësim – që artistët të reflektojnë mbi përgjegjësinë që mbartin kur interpretojnë këngë të caktuara, veçanërisht ato me përmbajtje të thellë historike.
Nga ana tjetër, një pjesë më e vogël e publikut ka tentuar të mbrojë Egli Takon, duke argumentuar se “arti duhet të jetë i lirë”, dhe se “çdo interpretim ka të drejtën e vet të ekzistojë”. Megjithatë, shumica e komenteve dhe analizave në media sociale janë të prira kah kritika dhe kërkesa për më shumë maturi dhe ndjeshmëri nga ana e artistëve të rinj.
Kjo ngjarje ka hapur edhe një diskutim më të gjerë rreth mënyrës se si po trajtohen vlerat kulturore në kohën e rrjeteve sociale, ku shpesh përmbajtja bëhet virale më shumë për shkak të shokut dhe provokimit sesa për cilësinë artistike ose përkushtimin ndaj mesazhit.
A është ky një tregues i një krize më të thellë në kulturën tonë bashkëkohore? A po rrezikojmë që, në emër të famës së shpejtë, të harrojmë rrënjët tona dhe të banalizojmë atë që ka qenë shenjtë për brezat e mëparshëm?
Në mungesë të një reagimi zyrtar nga vetë Egli Tako, situata mbetet e nxehtë në opinionin publik. Ndërkohë, shumë artistë, intelektualë dhe qytetarë të thjeshtë vijojnë të shprehin mendimet e tyre, duke i bërë thirrje institucioneve kulturore, mediave dhe vetë komunitetit artistik që të rishikojnë kriteret e përzgjedhjes dhe trajtimit të repertorit kombëtar në skenat publike.
Një gjë është e qartë: kjo ngjarje ka ringjallur nevojën për debat të sinqertë mbi respektin për trashëgiminë kulturore dhe për përgjegjësinë që secili mbart, kur përfaqëson artin shqiptar në një epokë ku gjithçka mund të bëhet virale, por jo gjithçka duhet./ORAinfo/
