Gazeta zviceriane Neue Zuercher Zeitung i ka kushtuar një artikull ndalimit të TikTok në Shqipëri. Teksa kanë kaluar më shumë se 6 muaj që TikTok nuk funksionin në vendin tonë, pa VPN, media shkruan se kryeministri Edi Rama e mbylli platofrmën me pretekstin për të ndalur dhunën midis fëmijëve. Por po kjo media, thekson se ky pretekst i Ramës është hedhur poshtë nga TikTok dhe se, vendimi i kryeministrit shqiptar është rrëzuar, për shkak të përdorimit të VPN-ve në vendin tonë.
Po ashtu, NZZ thekson se ndalimi i TikTok, shihet si pjesë e një projekti nga Rama për ta përdorur Shqipërinë si një lloj laboratori evropian testimi për masa politike kontraverse.
“Megjithatë, ndalimi i TikTok mund të shihet gjithashtu si pjesë e projektit të Edi Ramës për ta përdorur Shqipërinë si një lloj laboratori evropian testimi për masa politike kontraverse. Këto përpjekje përfshijnë qendrat kontraverse të deportimit për azilkërkuesit e refuzuar nga Italia, si dhe idenë e krijimit të një ministrie të kontrolluar nga inteligjenca artificiale ose ta bëjë shoqërinë shqiptare tërësisht pa para në dorë. Sipas ekspertëve, Rama dëshiron t’i përdorë këto masa për ta bërë vendin e tij të dukshëm për shtetet evropiane, për të mundësuar bashkëpunimin dhe për të avancuar anëtarësimin e mundshëm në BE,” shkruhet në lajm.
Ndërkohë që në fund të lajmit, përmendet dhe fakti që urdhërat e Ramës, nuk po zbatohet as nga anëtarët e partisë së tij. Për këtë, mediumi zvicerian ka marrë si shembull kryebashkiakun e arrestuar të Tiranës Erion Veliajn.
Shkrimi i Plotë:
Kanë kaluar gjashtë muaj që kur ndalimi i parë kombëtar i TikTok në Evropë hyri në fuqi në Shqipëri më 13 mars. Rreth 1.5 milion përdorues në Shqipëri, një e treta e të cilëve janë midis 12 dhe 25 vjeç, nuk ishin më në gjendje të hynin në platformën popullore të videove të shkurtra nga Kina. Shqipëria ka një popullsi prej 2.7 milionë banorësh.
Ndalimi ishte një reagim ndaj vrasjes së një 14-vjeçari në nëntor 2024. Një adoleshent tjetër e goditi me thikë pasi të dy kishin debatuar më parë në mediat sociale. Kryeministri i Shqipërisë, Edi Rama, më pas njoftoi ndalimin e TikTok si një masë kundër dhunës midis fëmijëve dhe gjuhës së urrejtjes në internet, edhe pse, sipas TikTok, asnjëri prej dy adoleshentëve nuk kishte një profil në platformë. Sot është e qartë: ndalimi nuk funksionoi.
Rritje prej 1200 përqind në përdorimin e VPN-ve
Nga njëra anë, është e paqartë nëse qëllimi u arrit. “Nuk kemi të dhëna nëse dhuna midis të rinjve ose gjuha e urrejtjes në internet ka ndryshuar që nga ndalimi”, thotë Daniel Prroni, një studiues në Institutin për Demokraci dhe Ndërmjetësim në kryeqytetin e Shqipërisë, Tiranë.
Nga ana tjetër, TikTok përdoret gjerësisht në Shqipëri pavarësisht ndalimit. Përdoruesit mund ta anashkalojnë ndalimin duke përdorur një VPN (Rrjet Virtual Privat). Kjo ridrejton trafikun e të dhënave përmes një vendi të tretë, duke e pavlefshëm kështu gjeobllokimin. Kjo është pikërisht ajo që bënë shumica e përdoruesve të TikTok në Shqipëri.
Më 12 mars, një ditë para ndalimit të TikTok, ofruesi zviceran i VPN-ve Proton regjistroi një rritje prej 1200 përqind të regjistrimeve në Shqipëri. Një analizë nga firma e analizës së të dhënave Pikasa Analytics tregoi se ndërsa u krijuan 3.3 përqind më pak video në javën pas ndalimit, u shikuan 14 përqind më shumë video.
Shqipëria si një laborator testimi
Ka pasur shumë spekulime rreth arsyes pse qeveria iu drejtua kësaj mase drastike pavarësisht shanseve të pakta për sukses. Politikanët e opozitës akuzuan Ramën për censurë në prag të zgjedhjeve të 11 majit. Shoqatat e gazetarëve iu drejtuan Gjykatës Kushtetuese, duke kërkuar që ajo të shpallte ndalimin e TikTok si jokushtetues.
Daniel Prroni i sheh gjërat ndryshe: Rama nuk kishte nevojë të merrte masa kaq drastike për të fituar zgjedhjet. Kjo u bë e qartë ditën e zgjedhjeve: Partia Socialiste fitoi 52 përqind të votave dhe Rama filloi mandatin e tij të katërt në detyrë.
Ekziston një shpjegim shumë më i thjeshtë, thotë studiuesi Prroni: “Ndalimi i TikTok kishte për qëllim kryesisht t’i ofronte publikut të zemëruar një zgjidhje të shpejtë dhe të shpërqendronte vëmendjen nga probleme të tjera, siç është korrupsioni.” Pas vrasjes së 14-vjeçarit, shpërthyen protesta në Tiranë. Mësuesit, nxënësit dhe prindërit kërkuan llogaridhënie dhe veprime nga qeveria.
Megjithatë, ndalimi i TikTok mund të shihet gjithashtu si pjesë e projektit të Edi Ramës për ta përdorur Shqipërinë si një lloj laboratori evropian testimi për masa politike kontraverse. Këto përpjekje përfshijnë qendrat kontraverse të deportimit për azilkërkuesit e refuzuar nga Italia, si dhe idenë e krijimit të një ministrie të kontrolluar nga inteligjenca artificiale ose ta bëjë shoqërinë shqiptare tërësisht pa para në dorë. Sipas ekspertëve, Rama dëshiron t’i përdorë këto masa për ta bërë vendin e tij të dukshëm për shtetet evropiane, për të mundësuar bashkëpunimin dhe për të avancuar anëtarësimin e mundshëm në BE.
Kryebashkiaku i arrestuar mbron veten në TikTok
Ndërkohë, vetë qeveria nuk duket se e vlerëson shumë masën. Rama e kishte kufizuar tashmë ndalimin e TikTok në 12 muaj kur u njoftua. Tani, po shtohen raportet se është e mundur të qasesh përsëri në TikTok pa një VPN. Edhe anëtarë të shquar të partisë së Ramës dhe bashkëpunëtorë të ngushtë po e injorojnë ndalimin.
Njëri prej tyre është Erion Veliaj. Kryetari i bashkisë së Tiranës u arrestua në shkurt për akuza për korrupsion dhe që atëherë ka qenë në paraburgim. Veliaj – ose dikush afër tij – ndan rregullisht deklarata nga avokatët e tij dhe video duke festuar sukseset e tij si kryetar bashkie nëpërmjet kanalit të tij në TikTok. Videot kanë dhjetëra deri në qindra mijëra shikime në TikTok.
Për Prronin, kjo është një tjetër shenjë se qeveria nuk është realisht e interesuar të ndalojë TikTok-un dhe se ky ishte thjesht një devijim afatshkurtër. Ai pret që ndalimi të hiqet para afatit zyrtar të marsit 2026.
